Refluks żołądkowo-przełykowy to dolegliwość, która dotyka coraz więcej osób, objawiając się uciążliwą zgagą, pieczeniem w przełyku i kwaśnym posmakiem w ustach. Na szczęście istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc złagodzić objawy i poprawić komfort życia bez konieczności ciągłego przyjmowania leków.
📗 Jakie są objawy refluksu żołądkowo-przełykowego?
Objawy choroby refluksowej przełyku mogą być różnorodne, ale najczęściej występują:
- Zgaga – pieczenie w okolicy mostka, szczególnie po posiłkach, podczas pochylania się lub w pozycji leżącej.
- Kwaśny posmak w ustach – wynik cofania się treści żołądkowej do przełyku.
- Odbijanie – zwłaszcza kwaśne lub gorzkie.
- Nieprzyjemne pieczenie w klatce piersiowej – ból w klatce piersiowej, przypominający ból serca, często mylony z dolegliwościami kardiologicznymi.
- Chrypka lub ból gardła – spowodowane podrażnieniem przez kwas żołądkowy.
- Kaszel – suchy, przewlekły, szczególnie nocą. Czasami występuję świszczący oddech.
- Trudności w połykaniu – wynik zwężenia przełyku lub podrażnień błony śluzowej.
- Uczucie guza w gardle – uczucie blokady przy połykaniu, choć fizycznie nic nie blokuje przełyku.
Jeśli objawy występują regularnie, nasilają się lub utrzymują przez dłuższy czas, warto skonsultować się z specjalistą w celu ustalenia diagnozy i planu leczenia.
Przyczyny występowania refluksu
Refluks żołądkowo-przełykowy wynika zazwyczaj z osłabienia dolnego zwieracza przełyku (LES), co umożliwia zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Przyczyny występowania refluksu mogą być różnorodne i obejmują:
- Nieprawidłowe funkcjonowanie dolnego zwieracza przełyku – osłabienie mięśnia, który powinien zamykać przejście między żołądkiem a przełykiem po spożyciu pokarmu.
- Nadmierne ciśnienie w jamie brzusznej – spowodowane przez otyłość, ciążę lub przejadanie się.
- Niewłaściwa dieta – spożywanie tłustych, smażonych, ostrych potraw, czekolady, kawy, alkoholu, napojów gazowanych czy cytrusów.
- Palenie tytoniu – osłabia dolny zwieracz przełyku i zwiększa ryzyko refluksu.
- Stres i napięcie emocjonalne – mogą wpływać na pracę układu pokarmowego i pogarszać objawy refluksu.
- Przepuklina rozworu przełykowego – gdy część żołądka przemieszcza się do klatki piersiowej, co zakłóca pracę zwieracza przełyku.
- Niektóre leki – np. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki na astmę, przeciwdepresyjne lub antykoncepcyjne mogą wpływać na funkcjonowanie LES.
- Spożywanie posiłków przed snem – jedzenie tuż przed położeniem się może sprzyjać cofaniu się treści żołądkowej.
Zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych często pomaga zredukować przyczyny refluksu i łagodzić jego objawy.
🍏 Co jeść przy refluksie?
Domowe sposoby na refluks i dieta
Objawy choroby refluksowej można kontrolować przez odpowiednio dobraną dietę i styl życia. Wybieranie odpowiednich produktów to ważny element leczenia i skuteczny sposób na złagodzenie objawów. Oto kluczowe zalecenia i domowe sposoby na zgagę i refluks.
1. Spożywaj mniejsze, regularne posiłki
- Jedz 5-6 niewielkich objętościowo posiłków dziennie, co 3-4 godziny.
- Unikaj obfitych posiłków i przejadania się, które zwiększa ciśnienie w żołądku i nasila chorobę refluksową.
2. Unikaj ciężkostrawnych i drażniących produktów
- Tłustych potraw: smażonych, fast foodów, tłustych mięs i sosów.
- Ostrych przypraw: chili, pieprzu, octu, czosnku, cebuli.
- Kwaśnych produktów: cytrusów, pomidorów, soków owocowych (np. pomarańczowy, grejpfrutowy).
- Czekolady, kawy, alkoholu i napojów gazowanych, które osłabiają dolny zwieracz przełyku.
3. Wybieraj produkty lekkostrawne
- Chude mięso (kurczak, indyk), ryby gotowane na parze.
- Gotowane warzywa (marchew, dynia, cukinia, brokuły).
- Banany, pieczone jabłka, gruszki bez skórki.
- Produkty zbożowe: biały ryż, kasza manna, makaron pszenny, pieczywo pszenne.
* Jeżeli dobrze tolerujesz pełnoziarniste produkty zbożowe stopniowo wprowadzaj je do diety po złagodzeniu objawów.
4. Unikaj jedzenia przed snem
- Nie jedz posiłków na 2-3 godziny przed snem aby zmniejszyć ryzyko cofania się kwaśnej treści żołądka do przełyku.
5. Pij odpowiednie napoje
- Unikaj napojów gazowanych, alkoholu, mocnej herbaty i kawy- mogą nasilać nieprzyjemne objawy choroby refluksowej przełyku.
- Łagodząco na zapalenie przełyku działa wypicie domowego kisielu.
6. Unikaj bardzo gorących i bardzo zimnych posiłków
- Ekstremalne temperatury mogą podrażniać błonę śluzową przełyku.
7. Używaj łagodnych przypraw:
- Zamiast ostrych przypraw używaj ziół, takich jak bazylia, oregano, majeranek czy koper.
8. Wybieraj łatwostrawnych techniki kulinarne:
- Gotowanie na parze, pieczenie w folii, duszenie bez tłuszczu zamiast smażenia zmniejszy objawy przełykowe i uczucie palenia.
9. Wprowadź korzystne nawyki żywieniowe
- Dokładnie przeżuwaj pokarm i jedz powoli.
- Unikaj pośpiechu i jedzenia w stresujących warunkach aby uniknąć objawów zgagi.
WAŻNE! Przypadek każdego pacjenta jest indywidualny. Produkty, które zaostrzają dokuczliwe objawy ze strony układu pokarmowego u jednego pacjenta, mogą być zupełnie neutralnie i bezpieczne dla innej osoby. Nie powinniśmy wykluczać z diety produktów bezpodstawnie, dlatego dieta przy refluksie powinna zostać dobrana indywidualnie, najlepiej z pomocą dietetyka. Współpraca z odpowiednim specjalistą pozwoli na stworzenie zbilansowanej, zdrowej i zróżnicowanej diety bez zbędnych wykluczeń. Zapoznaj się z ofertą poradni Angelika Kukulska – dietetyk kliniczny Kolbuszowa
💊 Leczenie choroby refluksowej przełyku – leki
Leczenie choroby refluksowej przełyku, obok zmian w stylu życia, zazwyczaj rozpoczyna się od stosowania leków zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego, czyli inhibitorów pompy protonowej (IPP). Do tej grupy należą esomeprazol, lanzoprazol, omeprazol, pantoprazol i rabeprazol. Leki te przyjmuje się zazwyczaj raz dziennie, na czczo, w dawkach ustalonych przez lekarza, przez okres 2–4 tygodni.
Na rynku dostępne są również leki na refluks zobojętniające kwas żołądkowy i osłaniające błonę śluzową, np. związki magnezu, glinu, kwas alginowy czy sukralfat, są skuteczne w łagodnym refluksie i mogą być stosowane doraźnie.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić lek prokinetyczny, taki jak itopryd.
Włączenie farmakoterapii jest pomocne w niektórych przypadkach, jednak bez zmodyfikowania diety i zmian stylu życia nie przyniesie długoterminowej poprawy.
🥗 Choroba refluksowa przełyku -przykładowy jadłospis łagodzący dolegliwości
Dieta przy refluksie żołądkowo-przełykowym powinna być lekkostrawna, unikać tłustych, ostrych potraw i kwaśnych produktów. Oto przykładowy jadłospis, który pomoże złagodzić objawy refluksu:
Śniadanie:
- Płatki owsiane na wodzie lub mleku o niskiej zawartości tłuszczu, z dodatkiem jogurtu i dojrzałego banana (łatwostrawny owoc, który nie podrażnia żołądka).
- Herbata ziołowa (np. rumianek lub melisa), niegazowana woda mineralna.
Przekąska (druga śniadanie):
- Jogurt naturalny lub kefir (niska zawartość tłuszczu) z odrobiną miodu i łyżeczką płatków migdałów.
- Jabłko (może być pieczone lub w formie musu, aby było łatwiej strawne).
Obiad:
- Gotowana pierś z kurczaka (bez skóry), podana z ryżem białym lub kaszą jaglaną.
- Gotowane warzywa (np. marchewka, brokuły, cukinia), które są łagodne dla żołądka.
Przekąska popołudniowa:
- Bułka z delikatnym twarogiem.
- Napar z kopru włoskiego (łagodzi wzdęcia i pomaga w trawieniu).
Kolacja:
- Gotowany filet z dorsza lub łososia, podany z ziemniakami gotowanymi na parze.
- Sałatka z ugotowanej marchewki, selera i ogórka (surowy ogórek w małych ilościach jest dobrze tolerowany, ale warto go obrać, by zminimalizować ryzyko podrażnienia).
- Herbata ziołowa, np. z melisy lub rumianku.
Taki jadłospis pomaga złagodzić objawy refluksu, dbając o lekkostrawność posiłków oraz minimalizowanie ryzyka podrażnień błony śluzowej przełyku.